Historia krosna żakardowego łączy w sobie dwie z pozoru niezwiązane ze sobą branże: produkcję tekstyliów oraz informatykę. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, w jaki sposób francuski wynalazek zrewolucjonizował produkcję tkanin we wzory, a także zainspirował rozwój wczesnych komputerów.

Kiedy Joseph-Marie Jacquard, tkacz i kupiec z Lyonu, opatentował swój wynalazek w 1804 roku, zrewolucjonizował sposób w jaki można produkować tkaniny w skomplikowane wzory. Jego maszyna żakardowa, oparta na wcześniejszych rozwiązaniach wynalazcy Jacquesa de Vaucansona, umożliwiła wytwarzanie skomplikowanych i szczegółowych schematów przez niewykwalifikowanych pracowników w ułamku czasu, jaki potrzebował wcześniej mistrz tkactwa i jego asystent.

Rozprzestrzenianie się wynalazku Jacquarda spowodowało gwałtowny spadek kosztów modnego, bardzo poszukiwanego wzorzystego materiału. Mógłby być teraz produkowany masowo, stając się dostępny dla szerokiego rynku konsumentów, a nie tylko najbogatszej elity.

Aby tkać materiał na krośnie, nitka (zwana wątkiem) jest przeciągana nad i pod zestawem nici (zwanymi osnową). To właśnie przeplatanie się nici pod kątem prostym do siebie tworzy tkaninę. Kolejność, przejścia wątku nad i pod nitkami osnowy, określa tkany wzór.

Przed upowszechnieniem się technologii z Lyonu, pomocnik tkacza musiał siedzieć na krośnie i ręcznie podnosić i opuszczać nitki osnowy, aby stworzyć materiał w pożądany wzór. Był to powolny i pracochłonny proces.

Kluczem do sukcesu wynalazku Jacquarda było użycie wymiennych kart, w których dziurkowano małe otwory stanowiące instrukcje tkania wzoru. Ta innowacja skutecznie przejęła czasochłonną pracę pomocnika tkacza, jak i sprawiła że sam proces stał się mniej awaryjny.

Po podaniu do mechanizmu żakardowego (zamocowanego na górze krosna), karty kontrolowały, które nitki osnowy należy podnieść, aby umożliwić przejście wątku pod nimi. Dzięki kartom dziurkowanym krosna żakardowe mogą szybko odtworzyć dowolny zaprojektowany wzór i powtarzać go w kółko.

Karty, każda z własną kombinacją dziurek odpowiadających części wzoru którą reprezentują, są następnie łączone ze sobą, gotowe do podania jedna po drugiej przez mechanizm żakardowy zamontowany na górze krosna.

Kiedy karta jest pchana w kierunku matrycy w mechanizmie żakardowym, szpilki przechodzą przez dziurkowane otwory, a haczyki są aktywowane w celu podniesienia nici osnowy. Tam, gdzie nie ma otworów, szpilki dociskają kartę, powstrzymując odpowiednie haczyki przed podniesieniem gwintu.

Wynalazek Jacquarda przekształcił produkcję tkanin we wzory, ale rewolucjonizował także interakcję człowiek-maszyna, wykorzystując kod binarny — dziurka bądź brak dziurki — zlecając maszynie przeprowadzenie zautomatyzowanego procesu tkania.

Krosno żakardowe jest często uważane za poprzednika nowoczesnych komputerów, ponieważ jego wymienne dziurkowane karty zainspirowały powstanie pierwszych programów komputerowych.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą taśm, gum oraz elementów odzieżowych wytwarzanych opisywaną techniką.

Z prawej portret wynalazcy żakardu Joseph-Marie Jacquard. Oryginalny obraz utkany z jedwabiu na krośnie żakardowym.